شکل گیری یک عادت جدید چقدر طول میکشد؟
شکلگیری عادت جدید عبارت است از یک فرآیند که طی آن یک رفتار به واسطه تکرارهای زیاد ساختار مغز را تغییر داده تا بتواند در آن فعالیت عملکرد خودکار داشته باشد. انجام مکرر یک فعالیت مربوط به تقویت اتصال بین نورونها است. هرچه تکرار بیشتر باشد این اتصال قویتر میشود.
متخصصان عصبشناس معتقدند شکل چینش نورونها و اتصال آنها بر پایهی الگوهای فعالیتهای اخیر است. در نتیجه با هر تکرار سیگنالهای سلول به سلول بهبود یافته و اتصالات عصبی نیز محکمتر خواهد شد.
قانون هب
این پدیده که برای اولین بار توسط یک متخصص عصبشناس به نام دونالدهب در سال ۱۹۴۹ معرفی شد به قانون هب شهرت یافت.
این قانون میگوید: نورونهایی که با هم تحریک شوند به هم مرتبط میشوند.
تکرار یک عادت منجر به تغییرات کاملاً واضح فیزیکی در مغز میگردد. برای مثال بخش مخچه در موسیقیدانها بزرگتر از افراد عادی است که موسیقیدان نیستند.
این بخش برای حرکتهای فیزیکی هم چون به صدا در آوردن سیم گیتار یا کشیدن آرشه بر روی ویولن ضروری است.
از سوی دیگر جسم خاکستری در لوب آهیانه زیرین در ریاضیدانها بزرگتر است. چون نقش اساسی در محاسبات دارد. سایز این بخش از مغز دقیقاً بستگی به مقدار زمانی دارد که فرد در این زمینه کار میکند هر چه سن ریاضیدان بالاتر باشد و تجربه او در این زمینه افزایش بیشتری یافتهباشد، جسم خاکستری مغز او نیز بزرگتر است.
دانشمندان با تحلیل مغز رانندگان تاکسی لندن دریافتند که هیپوکامپوست مغز آنها بزرگتر است. زیرا حافظه فضایی در بخش هیپوکامپوست مغز قرار دارد و نکته جالبتر آنکه سایز هیپوکامپوست پس از بازنشستگی این رانندگان دوباره کوچک میشود همانند عضلات بدن که با ورزش کردن تقویت میشوند یا با حرکاتی همچون بلند کردن وزنه حجم بیشتری خواهندداشت.
برخی نواحی خاص در مغز نیز با استفاده مکرر بزرگتر میشوند و اگر آنها را به حال خود رها کنید دوباره کوچک خواهندشد. البته اهمیت تکرار در شکلگیری عادتها از مدتها قبل از تحقیقات دانشمندان عصبشناس شناخته شده بود.
در سال ۱۸۶۰ جورج اچ فیلسوف انگلیسی گفت: هنگام یادگیری یک زبان جدید، نواختن یک ساز موسیقی یا انجام حرکاتی که قبلاً بلد نبودهاید با مشکل مواجه میشوید چون کانالی که اعصاب باید از آن عبور کنند هنوز شکل نگرفتهاست. اما به محض تکرار هر عمل، این کانال شکل خواهدگرفت تا دشواری انجام کار از بین برود. در این صورت شما میتوانید کار مزبور را به طور اتوماتیک انجام دهید. در حالی که ذهن شما در جای دیگری مشغول شدهاست.
اهمیت تکرار
شواهد علمی و برداشتهای منطقی هر دو با هم به یک موضوع اشاره دارند:
تکرار کردن یک نوع تغییر است هر بار که یک عادت را تکرار کنید یک مدار خاص عصبی را فعال میکنید که مرتبط با همان عادت است. به عبارت سادهتر هر بار که یک عادت را تکرار کنید یکی از مهمترین مراحل رمزگذاری یک عادت جدید را انجام دادهاید. شکلگیری همه عادت ها از یک خط سیر خاص پیروی میکند. از انجام کار با دقت و تلاش زیاد تا تبدیل شدن به یک رفتار اتوماتیک.
اتوماتیک شدن
این فرآیند را اتوماتیک شدن مینامند. یعنی توانایی انجام یک رفتار بدون فکر کردن درباره هر یک از مراحل.
این فرآیند زمانی روی میدهد که ذهن ناخودآگاه شما کنترل امور را در دست گیرد.
در ادامه بررسی روند عملکردهای اتوماتیک برای یک عادت ساده همچون ۱۰ دقیقه پیادهروی در هر روز را توسط محققان ذکر میکنیم.
یکی از رایجترین پرسشها در این زمینه این است شکلگیری یک عادت چه مدت طول میکشد؟
اما آنچه حقیقتاً باید پرسیده شود این است:
چند بار تکرار کنیم تا یک عادت جدید شکل بگیرد؟ منظور از این پرسش این است که یک رفتار چند بار باید تکرار شود تا به یک عادت اتوماتیک تبدیل شود؟
درباره گذشت زمان برای شکلگیری یک عادت هیچ نکته جادویی وجود ندارد. مهم نیست که این روند به مدت ۲۱ روز یا ۳۰ روز یا ۳۰۰ روز طول بکشد نکته مهم میزان انجام رفتار خاص است. شما ممکن است یک کار را در مدت ۳۰ روز فقط دو بار انجام دهید یا شاید ۲۰۰ بار انجام دهید آنچه ایجاد تفاوت میکند تعداد و فراوانی تکرار است.
عادتهای فعلی شما نیز ممکن است پس از تکرار یک صد باره یا هزار باره شکل گرفتهباشند.
کلام آخر
شکلگیری هر عادت جدید نیازمند سطح مشابه از تکرار است. همیشه لازم است تلاشهای موفق انجام دهید تا اینکه یک رفتار در ذهن شما ثبت گردیده و به اصطلاح به مرز عادت برسید.
در عمل چندان مهم نیست که چه مدت طول میکشد تا یک عادت اتوماتیک شود بلکه مهم آن است که چگونه کارهای لازم برای پیشرفت در مسیر شکلگیری عادت را انجام می دهید.
در این میان اتوماتیک بودن یک عملکرد نیز از اهمیت بالایی برخوردار نیست برای شکل دادن به یک عادت لازم است که فقط بارها آن را تکرار کنید.