سه گام عملی برای افزایش عزت نفس و پیشرفت تحصیلی

ثبات عزت نفس

عزت نفس همیشه از ارزش ثابتی برخوردار نیست. یعنی می‌تواند بسته به شرایط جسمی، تجربه‌های زندگی و حالات روحی بین مثبت و منفی نوسان داشته باشد.

 اکثر افراد در طول زمان پستی و بلندی‌هایی را در عزت نفس خود تجربه می‌کنند. آن‌ها دوره‌های متفاوتی را که در آن‌ها احساس بسیار بد و خوبی نسبت به خود داشتند، به یاد می‎آورند.

سه گام جهت رسیدن به عزت نفس بهتر

برای بهبود عزت نفس، ابتدا باید به توانایی تغییر آن اعتقاد داشت و سپس به طریق زیر عمل کرد:

گام اول، خودداری از انتقاد درونی

اولین گام مهم در بهبود عزت نفس، شروع مبارزه با پیامدهای منفی ندای درونی منتقد است. همه‌ی ما گاهی اوقات به  انتقاد از خود می‌پردازیم اما در برخی از افراد شدت این رفتار، دائمی و شدیدتر است.

 در نتیجه باعث کاهش شدید عزت نفس در این افراد می‌شود. بنابراین اولین گام برای اصلاح ضعف نفس این دسته از افراد، آن است که میزان گفتگوهای منفی درونی آن‌ها را کاهش دهیم. و به جای آن نحوه صحیح مقابله با کاستی‌ها و نقاط ضعف را بیاموزیم.

گام دوم، تمرین پرورش خود

خودداری از انتقاد درونی اولین قدم مهم است؛ اما کافی نیست. از آن‌جایی که بخشی از عزت نفس ما به رفتاری که دیگران در گذشته با ما داشتند مربوط می‌شود، دومین قدم به سوی عزت نفس سالم آن است که با خود به عنوان یک فرد ارزشمند رفتار کنیم.

 با پرورش و اهمیت دادن به خود، به شیوه‌ای نشان می‌دهیم که ارزشمند، باکفایت، لایق و دوست داشتنی هستیم.  این چنین با تجارب یا پیامدهای منفی گذشته مبارزه کنید. بخشش خود از بخش های گوناگون تشکیل می‌شود که از مراقبت‌های اولیه نسبت به خود شروع شده و تا تلاش برای کسب موفقیت‌هایی که باعث افتخار ما می‌شود ادامه دارد.

گام سوم از دیگران یاری بخواهیم

غالبا کمک گرفتن از دیگران مهم‌ترین و نیز دشوارترین قدم به سوی تقویت عزت نفس است. افرادی که دارای عزت نفس پایین هستند، به دلیل احساس عدم لیاقت نمی‌توانند از دیگران طلب کمک کنند.

   از آن‌جایی که  عزت نفس پایین غالباً حاصل نحوه برخوردی است که دیگران در گذشته با ما داشته‌اند، جهت مبارزه با پیامدهای انتقادی که خود حاصل تجارب منفی گذشته هستند، نیازمند کمک دیگران خواهیم بود.

تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس چیست؟

عزت نفس و اعتماد به نفس مفاهیم پیچیده‌ای هستند و با وجود اینکه با یکدیگر مرتبط هستند، اما دقیقاً شبیه هم نیستند. این در حالی است که اغلب این دو عبارت به جای یکدیگر به کار برده می‌شوند. و بیشتر افراد تفاوتی بین آن‌ها قائل نیستند. اعتماد به نفس از نتایج عزت نفس و برآیند آن به شمار می‌آید. اعتماد به نفس به معنی باور به خود و توانایی‌های خود است. در اعتماد به نفس نقاط ضعف و قوت هم در نظر گرفته می‌شوند.

اعتماد به نفس

 تعریف اعتماد به نفس بسیار محدودتر از عزت نفس است. اعتماد به نفس یعنی خود را باور داشتن. باور به توانایی و قابلیت خود در عمل کردن و اطمینان به توانایی خود در دنبال کردن فعالیت و ثابت قدم بودن در راه رسیدن به هدف.

به طور کلی اعتماد به نفس به عقیده یک فرد درباره توانایی‌ها و اسنادهای او در توجه به ابعاد خاص خود در موقعیت‌های خاصی که با آن‌ها مواجه می‌شود اشاره دارد.

عزت نفس

عزت نفس به معنای داشتن احساس ارزشمندی و احساس خوبی در مورد خود داشتن است. عزت نفس، داشتن احساس کارایی و شایستگی تعریف شده است.

 عزت نفس و اعتماد به توانایی‌ها برای فکر کردن، برای مقابله با چالش‌های بنیادی و اساسی زندگی و اعتقاد به حق خود برای موفقیت و شادکامی است. همچنین عزت نفس، احساس شدید شایستگی است. یعنی حقوق دفاع از نیازها و خواسته ها را رعایت کنیم و دستیابی به ارزش را حق خود بدانیم.

برای مثال یک فرد ممکن است به طور کلی سطح ثابتی از عزت نفس را داشته باشد اما زمانی که در مقابل یک گروه از تماشاگران قرار می‌گیرد، اعتماد به نفس خود را از دست بدهد.

عزت نفس و پیشرفت تحصیلی

به نظر می‌رسد رابطه بین عزت نفس و پیشرفت تحصیلی یک رابطه دو طرف باشد. به عبارتی داشتن عزت نفس موجب پیشرفت تحصیلی می‌گردد. زیرا باور داشتن به خود و برداشت مثبت از خویشتن بر یادگیری و انگیزه برای تحصیل اثر می‌گذارد.

 از طرف دیگر موفقیت‌های تحصیلی موجب افزایش عزت نفس می‌شود. بنابراین می‌توان با کاهش یا افزایش در یکی از این متغیرها متغیر دیگر را دست خوش تغییر کرد.

کودکانی که عزت نفس بیشتر دارند، کسانی هستند که در آن‌ها خلاقیت، استقلال و احساس ارزشمندی بیشتری وجود دارد و کمتر تحت تاثیر و نفوذ عوامل محیطی قرار می‌گیرند.

 جامعه‌ای که افراد آن از عزت نفس بالا و احساس مسئولیت برخوردار باشند، در مقابل فشارهای روانی، تهدید ها و واقعیت‌ها، مقاوم و پایدار خواهند بود.

عزت نفس برای نوجوانان و جوانان نیز اهمیت اساسی دارد. کیفیت‌های روانی که به تدریج شکل می‌گیرند، پایه بهداشت روانی، شایستگی‌ها، ارتباط سالم و سازگاری اجتماعی، پیشرفت تحصیلی و آرمان شغلی محسوب می‌شوند.